In aanloop naar de oprichting van de vereniging heeft Abraham van Stolk met groot doorzettingsvermogen de graanhandel bewust gemaakt over het enorme belang van een graanhandelsorganisatie. In het boek ‘De Rotterdamse graanhandel bemonsterd en gewogen’ schrijft auteur K.K. Vervelde: “In de vroege analen van Het Comité is terug te vinden dat het nogal uitmaakte of een Van Stolk voor of tegen een te nemen besluit was. Met visie had A.P. van Stolk de voor de deur staande ontwikkelingen onderkend. Velen in de Rotterdamse graanhandel, traditioneel ingesteld en weinig genegen om veranderingen in bestaande patronen aan te brengen, volgden de ideeën van Van Stolk schoorvoetend.”
Afkomstig uit Zuid-Beveland
Van Stolk was van oorsprong een akkerbouwfamilie uit Zuid-Beveland. Het graan dat zij verbouwden, verhandelden ze al van jongs af aan zelf. Ergens in de 19de eeuw begon A.P. van Stolk ook het graan van boeren op de Zuid-Hollandse eilanden te verhandelen. Omdat Van Stolk succesvol was in deze handel, en hij bovendien de invloed en opkomst van de landen rond de Oostzee op waarde kon schatten, begon de familie kwaliteitsgraan uit de Oostzee-landen te importeren. Mede door die activiteit bezorgde de familie Van Stolk Rotterdam langzaam maar zeker de rol als middelpunt van de graanhandel. Zelf exporteerde Van Stolk het graan vanuit Rotterdam weer naar met name Duitsland en Zwitserland. Toen zij zich later ook met de graanimport uit de Verenigde Staten gingen bezighouden, was de familie Van Stolk een van de prominente handelaren in de Rotterdamse haven.
Invloed in de maatschappij
De Van Stolken, diverse broers en neven, waren eigenaren van verschillende Rotterdamse graanfirma’s. Maar door de jaren heen leverden deze eigenaren ook in bestuurlijke zin, als voorzitter of als bestuurslid, een belangrijke inbreng bij de vereniging en ontplooiden zij meerdere nieuwe initiatieven. In de tijd dat A.P. van Stolk actief was voor de vereniging, ging zijn broer C.E. van Stolk de politiek in. Zo kon hij in die contreien eveneens de landbouw en graanhandel dienen, door in Den Haag hun belangen te behartigen. Zo hadden de leden van de familie op meerdere plekken in de maatschappij hun voelsprieten uitstaan, tot aan het ministerie van Landbouw toe.
Belangrijke rol in de oorlog
Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog was er een Van Stolk die, met steun van de Nederlandse overheid, graanvoorraden in de VS opkocht en aanlegde. Met als doel om de ergste honger in Europa te kunnen voorkomen. Omdat de overheid één specifieke graanhandelaar deze opdracht gaf, leidde dit tot de nodige jaloezie. Na de oorlog is daar ook een onderzoek naar ingesteld, maar uit de verslaglegging die daarop volgde, is nooit enige, ongeoorloofde belangenverstrengeling of verrijking gebleken. Toen in 1940 de Tweede Wereldoorlog uitbrak, zat er weer een Van Stolk in het bestuur van Het Comité. Van 1935 tot 1940 was G. van Stolk jr. voorzitter van Het Comité. Na de oorlog, van 1946 tot 1951 bekleedde diezelfde G. van Stolk opnieuw de voorzittersfunctie. Het bijzondere is bovendien dat G. van Stolk, bij het uitbreken van de oorlog, met zijn hele hebben en houden naar de VS uitweek om daar zijn werk als graanhandelaar voort te zetten. Deze ‘vlucht’ was dus geen beletsel om na de oorlog direct weer zijn oude rol en functie in Nederland op te pakken.
Voorstander van graanelevators
Een andere ‘milestone’ in de branche, die door de Van Stolken op zijn minst is aangewakkerd en vervolgens ook in een stroomversnelling raakte, was het gebruik van graanelevators. A.P. van Stolk was, eind 19de eeuw, groot voorstander van de invoering van elevators. Maar veel graanhandelaren, en vooral de havenarbeiders en in eerste instantie ook de overslagbedrijven, zagen dat helemaal niet zitten. Ingrijpende verandering van methoden, ook al zijn deze efficiënter en arbeidsvriendelijker, waren zeer moeilijk door te voeren. De haven- en graanwereld waren destijds zeer behoudend. Van Stolk heeft ten minste 20 jaar met het idee moeten leuren, alvorens de eerste elevators in de Rotterdamse haven werden binnengevaren. Vervolgens zorgde het gebruik van de elevators ook nog eens voor de grootste havenstaking in de geschiedenis van de Rotterdamse haven. Van Stolk was inmiddels persoonlijk en zakelijk zeer betrokken, omdat hij een van de oprichters was van de Rotterdamse graanelevatormaatschappij (GEM). Ook werd er een N.V. Stolk Commissiehandel opgericht, een onderneming die voor alle Nederlandse graanmolens centraal de graan inkocht, waarvoor ze een commissie kregen. Zo had de familie op een bepaald moment verschillende, essentiële schakels in de graanhandel in eigen hand.
Het einde
De exacte reden van het einde aan de dominante positie van de familie Van Stolk in de graanhandel is onduidelijk. Maar het is wel een feit dat de familie de snel opkomende veevoederhandel enigszins heeft gemist. Bovendien werd ergens in de jaren 50 en 60 de graanhandel vanuit de VS, waar Van Stolk een sterke positie had, steeds minder dominant voor Europa. Van 1968 tot 1975 zat in het toenmalige bestuur van Het Comité nog wel een kleinzoon van de grondleggers van deze familie, namelijk A.P. van Stolk Czn, wiens vader van 1928 tot 1939 in het bestuur zat en in de eerste twee oorlogsjaren (1940 en 1941) zelfs de voorzittersfunctie bekleedde. Na 1975 komen we geen Van Stolk meer tegen; niet in de geschiedenisboeken van Het Comité, maar ook niet op belangrijke plekken in het bedrijfsleven van de graanhandel.
Voorzittersperiode
Dit zijn de ‘Van Stolken’ die voorzitter van Het Comité zijn geweest:
· 1872 – 1874 A.P. van Stolk
· 1935 – 1939 G. van Stolk jr.
· 1940 – 1941 C. van Stolk
· 1946 – 1950 G. van Stolk jr.
Vele van deze telgen uit de familie Van Stolk zijn na hun voorzitterschap nog een aantal jaren langer als bestuurslid aan de vereniging verbonden geweest.
Bronnen:
Interview met Matthé Vermeulen en het boek ‘De Rotterdamse graanhandel bemonsterd en gewogen’ door K.K. Vervelde.
Afkomstig uit Zuid-Beveland
Van Stolk was van oorsprong een akkerbouwfamilie uit Zuid-Beveland. Het graan dat zij verbouwden, verhandelden ze al van jongs af aan zelf. Ergens in de 19de eeuw begon A.P. van Stolk ook het graan van boeren op de Zuid-Hollandse eilanden te verhandelen. Omdat Van Stolk succesvol was in deze handel, en hij bovendien de invloed en opkomst van de landen rond de Oostzee op waarde kon schatten, begon de familie kwaliteitsgraan uit de Oostzee-landen te importeren. Mede door die activiteit bezorgde de familie Van Stolk Rotterdam langzaam maar zeker de rol als middelpunt van de graanhandel. Zelf exporteerde Van Stolk het graan vanuit Rotterdam weer naar met name Duitsland en Zwitserland. Toen zij zich later ook met de graanimport uit de Verenigde Staten gingen bezighouden, was de familie Van Stolk een van de prominente handelaren in de Rotterdamse haven.
Invloed in de maatschappij
De Van Stolken, diverse broers en neven, waren eigenaren van verschillende Rotterdamse graanfirma’s. Maar door de jaren heen leverden deze eigenaren ook in bestuurlijke zin, als voorzitter of als bestuurslid, een belangrijke inbreng bij de vereniging en ontplooiden zij meerdere nieuwe initiatieven. In de tijd dat A.P. van Stolk actief was voor de vereniging, ging zijn broer C.E. van Stolk de politiek in. Zo kon hij in die contreien eveneens de landbouw en graanhandel dienen, door in Den Haag hun belangen te behartigen. Zo hadden de leden van de familie op meerdere plekken in de maatschappij hun voelsprieten uitstaan, tot aan het ministerie van Landbouw toe.
Belangrijke rol in de oorlog
Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog was er een Van Stolk die, met steun van de Nederlandse overheid, graanvoorraden in de VS opkocht en aanlegde. Met als doel om de ergste honger in Europa te kunnen voorkomen. Omdat de overheid één specifieke graanhandelaar deze opdracht gaf, leidde dit tot de nodige jaloezie. Na de oorlog is daar ook een onderzoek naar ingesteld, maar uit de verslaglegging die daarop volgde, is nooit enige, ongeoorloofde belangenverstrengeling of verrijking gebleken. Toen in 1940 de Tweede Wereldoorlog uitbrak, zat er weer een Van Stolk in het bestuur van Het Comité. Van 1935 tot 1940 was G. van Stolk jr. voorzitter van Het Comité. Na de oorlog, van 1946 tot 1951 bekleedde diezelfde G. van Stolk opnieuw de voorzittersfunctie. Het bijzondere is bovendien dat G. van Stolk, bij het uitbreken van de oorlog, met zijn hele hebben en houden naar de VS uitweek om daar zijn werk als graanhandelaar voort te zetten. Deze ‘vlucht’ was dus geen beletsel om na de oorlog direct weer zijn oude rol en functie in Nederland op te pakken.
Voorstander van graanelevators
Een andere ‘milestone’ in de branche, die door de Van Stolken op zijn minst is aangewakkerd en vervolgens ook in een stroomversnelling raakte, was het gebruik van graanelevators. A.P. van Stolk was, eind 19de eeuw, groot voorstander van de invoering van elevators. Maar veel graanhandelaren, en vooral de havenarbeiders en in eerste instantie ook de overslagbedrijven, zagen dat helemaal niet zitten. Ingrijpende verandering van methoden, ook al zijn deze efficiënter en arbeidsvriendelijker, waren zeer moeilijk door te voeren. De haven- en graanwereld waren destijds zeer behoudend. Van Stolk heeft ten minste 20 jaar met het idee moeten leuren, alvorens de eerste elevators in de Rotterdamse haven werden binnengevaren. Vervolgens zorgde het gebruik van de elevators ook nog eens voor de grootste havenstaking in de geschiedenis van de Rotterdamse haven. Van Stolk was inmiddels persoonlijk en zakelijk zeer betrokken, omdat hij een van de oprichters was van de Rotterdamse graanelevatormaatschappij (GEM). Ook werd er een N.V. Stolk Commissiehandel opgericht, een onderneming die voor alle Nederlandse graanmolens centraal de graan inkocht, waarvoor ze een commissie kregen. Zo had de familie op een bepaald moment verschillende, essentiële schakels in de graanhandel in eigen hand.
Het einde
De exacte reden van het einde aan de dominante positie van de familie Van Stolk in de graanhandel is onduidelijk. Maar het is wel een feit dat de familie de snel opkomende veevoederhandel enigszins heeft gemist. Bovendien werd ergens in de jaren 50 en 60 de graanhandel vanuit de VS, waar Van Stolk een sterke positie had, steeds minder dominant voor Europa. Van 1968 tot 1975 zat in het toenmalige bestuur van Het Comité nog wel een kleinzoon van de grondleggers van deze familie, namelijk A.P. van Stolk Czn, wiens vader van 1928 tot 1939 in het bestuur zat en in de eerste twee oorlogsjaren (1940 en 1941) zelfs de voorzittersfunctie bekleedde. Na 1975 komen we geen Van Stolk meer tegen; niet in de geschiedenisboeken van Het Comité, maar ook niet op belangrijke plekken in het bedrijfsleven van de graanhandel.
Voorzittersperiode
Dit zijn de ‘Van Stolken’ die voorzitter van Het Comité zijn geweest:
· 1872 – 1874 A.P. van Stolk
· 1935 – 1939 G. van Stolk jr.
· 1940 – 1941 C. van Stolk
· 1946 – 1950 G. van Stolk jr.
Vele van deze telgen uit de familie Van Stolk zijn na hun voorzitterschap nog een aantal jaren langer als bestuurslid aan de vereniging verbonden geweest.
Bronnen:
Interview met Matthé Vermeulen en het boek ‘De Rotterdamse graanhandel bemonsterd en gewogen’ door K.K. Vervelde.
.png)
